عاج بخشی از ساختار دندان می باشد که مستقیماً زیر مینای قرار دارد. افزایش حساسیت عاج از جمله مشکلات دندانی می باشد که بیشتر افراد با آن روبرو می باشند. حساسیت دندان را حساسیت عاج نیز می نامند. این امر می تواند باعث کاهش قابل توجه کیفیت زندگی افراد شود. حساسیت دندان می تواند هنگام انجام کارهای معمول مانند خوردن مواد غذایی سرد یا گرم اتفاق افتد.
دلایل افزایش حساسیت دندان چیست؟
یکی از دلایل اصلی حساسیت دندان ، خط لثه می باشد که ریشه دندان ها را در معرض دید قرار می دهد. برخلاف تاج دندان ، ریشه دندان ها با یک لایه محافظ به نام مینا محافظت نمی شوند. ریشه ها از توبول های کوچکی تشکیل می شوند که به عنوان عصب تغذیه کننده دندان عمل می کند. فرد مبتلا به حساسیت دندان هنگام قرار گرفتن در معرض محرک هایی مانند غذاها و نوشیدنی های شیرین ، سرد یا گرم ، حساسیت را تجربه می کند.
چه عواملی می توانند حساسیت دندان را تحریک کنند؟
مسواک زدن محکم : مسواک زدن بیش از حد دندان ها باعث فرسایش سطح محافظ دندان ها می شود. آسیب مینای دندان باعث در معرض قرار گرفتن عاج دندان و باعث افزایش حساسیت دندان می شود.
عقب نشینی لثه ها : یکی از دلایل عمده عقب نشینی لثه ها ، بیماری های پریودنتال (لثه) می باشد. بیماری لثه می تواند باعث عقب رفتن لثه از خط لثه و دیده شدن عاج دندان شود و باعث حساسیت عاج دندان می شود.
دندان شکسته: دندان های شکسته می توانند به باکتری ها اجازه ورود به ریشه دندان ها را بدهد و باعث ایجاد التهاب و حساسیت دندان می شود.
دندان قروچه : دندان قروچه یا ساییدن منظم دندان ها نیز می تواند باعث خراب شدن سطح محافظ و در نتیجه حساسیت عاج شود.
دلایل دیگر ایجاد حساسیت دندان
- استفاده بیش از حد از مواد ساینده مانند پراکسید هیدروژن یا جوش شیرین برای سفید کردن دندان (بلیچینگ) می تواند به مینای دندان آسیب برساند و به لایه های عمیق دندان آسیب برساند و منجر به حساسیت دندان شود.
- تجمع پلاک در سطح دندان می تواند در حساسیت دندان نقش داشته باشد.
- استفاده بیش از حد از دهان شویه ها نیز می تواند احتمال حساسیت دندان را افزایش دهد ، خصوصاً اگر عاج در معرض دید باشد. اسیدهای موجود در دهانشویه می تواند حساسیت دندان را بیشتر کند.
- فرسایش مینای دندان ناشی از مصرف غذاهای بسیار اسیدی مانند ترشی ، گوجه فرنگی و چای می تواند باعث حساسیت شود.
- برخی از اقدامات دندانپزشکی مانند جرم گیری تارتار دندان، روکش دندان ، پر کردن دندان می تواند باعث حساسیت دندان شود. اما حساسیت ناشی از این روش ها معمولاً طی ۴ تا ۶ هفته پس از عمل برطرف می شود.
حساسیت دندان چگونه درمان می شود؟
قبل از شروع هرگونه درمان ، تشخیص دقیق علت حساسیت اهمیت بسیار بالایی دارد. سابقه پزشکی بیمار در ایجاد درد ، پایداری درد و عواملی که باعث افزایش یا کاهش حساسیت می شوند به تشخیص مناسب کمک خواهد کرد. برای مشخص کردن محل حساسیت دندان می توان از روش های مختلف تشخیصی مانند استفاده از جت هوا ، اسپری آب یا پروب استفاده کرد.
پس از تشخیص صحیح، حساسیت دندان با روش های مختلفی درمان می شود.
از بین بردن عواملی که باعث افزایش حساسیت عاج می شوند: اصلاح عوامل اتیولوژیکی مانند روش نادرست مسواک زدن دندان ها، اصلاح مشکلات مربوط به دندان مانند اکلوزال و محدودیت مصرف غذاهای اسیدی در درمان حساسیت عاج مهم است.
درمان حساسیت با استفاده از روش های حساسیت زدا: انواع روش های حساسیت زدایی برای درمان حساسیت بیماران در دسترس می باشد. روش های حساسیت زدایی اساساً با توجه به روش مورد استفاده به دو نوع مختلف تقسیم می شود.
درمان حساسیت خانگی: این روش بدون عارضه می باشد که در آن بیمار خود می تواند از عامل حساسیت زدا استفاده کند. برخی از مواد مورد استفاده در خانه به صورت دهان شویه ، آدامس ، خمیر دندان و پودر می باشد.
درمان حساسیت دندان در کلینیک های دندانپزشکی: برخلاف روش های خانگی ، این روش بر روی دندان های کمتری استفاده می شود. برخی از عوامل حساسیت زدا شامل نیترات پتاسیم ، ۲٪ سدیم فلوراید ، اگزالات ، لاک الکل ، کامپوزیت و بیوگلاس می باشد. این عوامل با قطع انتقال تکانه های عصبی که باعث درد می شوند ، اثرات حساسیت را کاهش می دهد.
بسیار اهمیت دارد که بیماران قرارهای ملاقات منظم خود را انجام دهند ، غذاها و فعالیت هایی که باعث حساسیت می شود را محدود کرده و از مسواک نرم استفاده کنید. از آنجا که حساسیت ممکن است در اثر مسواک زدن بیش از حد دندانها و لثه ها باشد ، لازم است روش مسواک زدن بیمار کنترل شود. حساسیت بیش از بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد و بسیاری از بیماران از این که این یک وضعیت قابل کنترل می باشد آگاه نیستند.
