افزایش ترشح بزاق به دلیل تولید بیش از حد غدد بزاقی ایجاد می شود. اگرچه این مشکل معمولاً با نوزادان در ارتباط است ، اما می تواند در بزرگسالان نیز رخ دهد. در نوزادان ، ترشح بزاق بیش از حد به دلیل رویش اولین دندان ها می باشد. اما همچنین ترشح بزاق غیر معمول می تواند نشانه بیماری هایی مانند استوماتیت باشد.
ترشح بزاق بیش از حد ، اختلالی می باشد که می تواند باعث ایجاد مشکل در زندگی روزمره افراد شود. این بیماری به اندازه بیماری های پریودنتال (التهاب لثه و پریودنتیت) و پوسیدگی دندان رایج نمی باشد. همچنین در ارتباط با این بیماری باید بدانید که هایپرسالویشن چیست و دلایل ایجاد آن چه مواردی می تواند باشد. همچنین ، در این مقاله ما توضیح می دهیم که ترشح بیش از حد بزاق چه مشکلاتی در پی دارد. و علت تشدید ترشح بزاق و نحوه درمان آن مورد بررسی قرار می گیرد.
ترشح بیش از حد بزاق چیست؟
ترشح بزاق بیش از حد یک اختلال یا بیماری می باشد که با تولید و تجمع بیش از حد بزاق در حفره دهان ایجاد می شود. این آسیب می تواند ناشی از یک بیماری عصبی یا ناهنجاری های مربوط به دهان باشد. ترشح بیش از حد بزاق را می توان به دو نوع کلی طبقه بندی کرد:
ترشح بزاق بیش از حد قبلی: در این نوع بزاق به شکل کاملا بی اختیار تولید می شود که از گوشه های دهان یا لب پایین یبرون می ریزد. در این مورد ، تولید بیش از حد بزاق به دلیل بیماری عصبی ، عضلانی و ناتوانی در ایمن نگه داشتن دهان ایجاد می شود.
ترشح بیش از حد خلفی: این جریان بزاقی از زبان به سمت حلق حرکت می رود. حفظ سطح مناسب بزاق در دهان کلید سلامت دهان و دندان می باشد.
عملکرد و اهمیت بزاق
بزاق ماده مایعی می باشد که توسط غدد بزاقی در حفره دهان تولید می شود. بزاق نه تنها برای هضم و کمک به تجزیه مواد غذایی حائز اهمیت می باشد ، بلکه برای سلامت دهان و دندان ما نیز ضروری می باشد. سایر عملکرد های مهم بزاق برای سلامتی عبارتند از:
- جویدن و بلعیدن غذا را تسهیل می کند و به فرآیند هضم غذا کمک می کند.
- دهان را مرطوب نگه می دارد.
- از دندان ها در برابر مواد معدنی مضر محافظت می کند (از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند).
- با تنظیم PH حفره دهان نقش بافر را ایفا می کند.
- ضد التهاب می باشد.
- همانطور که می بینید ، بزاق مزایای متعددی دارد ، اما ترشح بیش از حد آن می تواند منجر به مشکلات جدی در سلامتی افراد شود.
علایم ترشح بیش از حد بزاق چیست؟
شایع ترین علائم افزایش ترشح بزاق ، عبارتند از:
- خستگی عضلانی (ناشی از بلع بزاق اضافی).
- هالیتوز یا بوی بد دهان.
- درماتیت در ناحیه چانه.
- مشکل در تلفظ حروف یا صحبت کردن.
- تغییر حس چشایی
- لایه برداری از لب.
تولید بیش از حد بزاق می تواند باعث حرکت بزاق به سمت ریه ها (سیستم تنفسی) شود و باعث سرفه و حالت تهوع شود. علاوه بر این ، نوزادان و کودکان زیر ۲ سال که دارای ترشح بیش از بزاق و مداوم می باشند. در آنها ، این مشکل به دلیل عدم کنترل عضلات یا روند رویش دندان می باشد.
چرا ترشح بیش از حد بزاق مضر است؟
به طور طبیعی غدد هر فرد سالم روزانه حدود ۱.۵ لیتر بزاق تولید می کند. این مقدار ممکن است نسبت به زمان روز ، به فعالیت انجام شده بستگی داشته باشد. مصرف مواد غذایی اسیدی تولید بزاق را تحریک می کند.
هنگام خواب ، بزاق کمتری در دهان تولید می شود. تولید بزاق بیشتر یا کمتر از ۱.۵ لیتر ممکن است باعث ناراحتی و مشکل در تغذیه شود. هایپرسالویشن می تواند تأثیر منفی بر زندگی اجتماعی ما داشته باشد.
هایپرسالویشن چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص ترشح بزاق بیش از حد بدون درد است. اساساً ، شما باید یک معاینه بالینی را انجام دهید تا مشخص شود که آیا شما هایپرسالویشن دارید یا خیر. به همین ترتیب ، علائمی مانند خستگی عضلانی ، درماتیت در ناحیه چانه و … باید ارزیابی شود.
علل افزایش ترشح بزاق چیست؟
دلایل احتمالی ترشح بیش از حد بزاق در حفره دهان ، می تواند عمدتا به دلایل زیر باشد:
.- تولید بیش از حد بزاق توسط غدد بزاقی
تولید بیش از حد بزاق به طور معمول به مقدار مصرف آن مربوط می شود. استفاده از برخی داروها مانند بتانکول ، اپی نفرین ، تربوتالین ، کلونازپان ، … می تواند غدد بزاقی را تحریک کند.
همچنین ، داروهای خاصی که حاوی ترکیبات یددارمی باشند ، ممکن است تولید بزاق را دچار تغییراتی کنند و مقدار آن را افزایش دهند.
۲.- مشکل یا اختلال در بلع بزاق ترشح شده
در این حالت ، اختلال در بلع بزاق به دلیل یک مشکل عصبی یا آسیب می باشد. این بیماری عصبی باعث می شود فرد مبتلا از افزایش ترشح بزاق خود بی اطلاع باشد. برخی از این آسیب ها یا بیماری های عصبی عبارتند از:
- ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک).
- فلج مغزی.
- پارکینسون
- سندرم رایلی دی.
- فلج عصب صورت.
- عوارض جانبی سکته مغزی یا ضربه مغزی شدید.
هایپرسالویشن یا ترشح بیش از حد بزاق چگونه درمان می شود؟
در مورد ترشح بیش از حد بزاق ، اصلی ترین مورد ، تعیین علت ایجاد این اختلال می باشد. اگرچه درمان های متفاوتی وجود دارد ، اما در ادامه قصد داریم دو روش درمانی رایج را بررسی کنیم.
کنترل مصرف دارو
اگر افزایش ترشح بزاق ناشی از مصرف داروی به خصوصی باشد ، می توان عدم استفاده از این دارو را با مشاوره پزشک در نظر گرفت. یعنی می توان مصرف این دارو را متوقف کرد یا با دارویی جایگزین کرد که عوارض جانبی ذکر شده را ایجاد نمی کند. همچنین ممکن است در موارد دیگر تجویز برخی از داروها برای درمان ضروری باشد. این دارو ها عبارتند از:
- آتروپین
- داروهای ضد اسپاسم
- نوروپسیکوتروپوها.
تجویز این داروها باید کنترل شود (این موارد همچنین می توانند عوارض جانبی دیگری نیز داشته باشند) و نباید آنها را برای مدت طولانی مصرف کرد. همانطور که مشاهده می کنید ، در صورت نیاز به درمان دارویی ، باید با در نظر گرفتن عوامل مختلف مصرف شوند.
جراحی
علاوه بر تلاش برای کنترل این اختلال با دارو ، ممکن است درمان جراحی لازم باشد. جراحی ممکن است شامل خارج کردن یا برداشتن غدد بزاقی یا مجاری بزاقی باشد. این درمان زمانی انجام می شود که پاسخ مطلوب یا صحیحی به درمان دارویی داده نشود یا در افرادی که بزاق اضافی آنها باعث می شود ادامه زندگی برای آنها غیرممکن باشد.
اگر می خواهید در مورد ترشح بزاق بیش از حد بیشتر بدانید می توانید با کلینیک دندانپزشکی تاج در تهران تماس بگیرید.
