اگرچه درد ناشی از آفت معمولاً کم است؛ اما آفت‌های مکرر و مداوم می‌توانند زندگی را برای شما سخت کنند. هنوز اتفاق نظر روشنی در مورد علت ایجاد آفت وجود ندارد. با این حال، تعدادی از محرک‌های کلی وجود دارد که در ایجاد آفت دهان نقش دارند یا آنها را بدتر یا طولانی‌تر می‌کنند. در این مطلب از کلینیک دندانپزشکی تاج شما را با علت آفت مکرر دهان در بزرگسالان و روش‌های درمان سریع آفت دهان آشنا می‌کنیم. تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
آفت دهان چیست؟ آشنایی با انواع آفت دهان
آفت‌های دهانی (RAS) از شایع‌ترین بیماری‌های دهان هستند و بیشتر افراد آفت را در دوره‌ای از رندگی خود تجربه کرده‌اند. این زخم‌های کوچک، گرد یا بیضی شکل و زرد رنگ دردناک اغلب برای اولین بار در نوجوانی ظاهر می‌شوند. آنها معمولاً قسمت‌های نرم‌تر دهان که حرکت می‌کنند، مانند موارد زیر را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
- زبان
- کام نرم
- گونه‌ها
- لب‌ها
این وضعیت عود کننده است؛ زیرا این زخم‌ها معمولاً خود به خود بهبود می‌یابند؛ اما پس از مدتی دوباره در همان مکان یا مکان‌های جدید ظاهر می‌شوند. در برخی موارد شدید، زخم‌های قدیمی ممکن است در حال بهبود باشند؛ در حالی که زخم‌های جدید ظاهر می‌شوند. سه شکل اصلی از آفت دهان وجود دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.
استوماتیت آفتی خفیف؛ شایع‌ترین نوع آفت
آفت‌های خفیف شایع‌ترین نوع آفت هستند. اگرچه ممکن است دردناک باشند؛ اما معمولاً در حدود 1 تا 2 هفته پس از شروع، خود به خود بدون هیچ گونه زخمی بهبود می‌یابند.
برخی از شایع‌ترین علائم مرتبط با زخم‌های خفیف شانکر عبارت‌اند از:
- برجستگی‌های کوچک بیضی شکل در داخل دهان
- احساس گزگز یا سوزش
- درد هنگام خوردن، آشامیدن یا صحبت کردن
استوماتیت آفتی خفیف قطر کمتر از 1 سانتی‌متر دارند.
استوماتیت آفتی ماژور؛ آفت‌های بزرگ
آفت‌های ماژور نسبت به آفت‌های خفیف کمتر شایع هستند. همچنین می‌توانند علائم شدیدتری ایجاد کنند. بهبود آنها ممکن است تا 4 هفته طول بکشد و باعث ایجاد زخم شود.
علائم آفت بزرگ عبارت‌اند از:
- برجستگی‌های بزرگ و گرد در داخل دهان
- سوزن سوزن شدن، سوزش یا التهاب
- درد شدید
- مشکل در خوردن، نوشیدن یا صحبت کردن
آفت‌های ماژور معمولاً بیش از 1 سانتی‌متر قطر دارند. استوماتیت آفتی ماژور می‌توانند بسیار دردناک باشند.
استوماتیت آفتی هرپتیفرم؛ نادرترین نوع آفت
زخم‌های شانکر هرپتی فرم، بسیار نادر هستند. آنها به صورت دسته‌هایی از زخم‌های بسیار کوچک (در برخی موارد کمتر از یک میلی‌متر) رخ می‌دهند. گاهی با هم ترکیب و زخم‌های بزرگ‌تری را تشکیل می‌دهند. آنها معمولاً در کمتر از یک هفته بهبود می‌یابند.
برخی از علائم احتمالی زخم‌های شانکر هرپتی شکل عبارت‌اند از:
- برجستگی‌های کوچک به اندازه سر سوزن در داخل دهان که می‌توانند به صورت خوشه‌ای شکل بگیرند.
- سوزن سوزن شدن یا سوزش در دهان
- درد که ممکن است هنگام جویدن، نوشیدن یا صحبت کردن بدتر شود.
در بیشتر مواقع، آفت‌های شانکر خود محدود شونده هستند. این بدان معنی است که آنها حتی بدون درمان نیز از بین خواهند رفت. علت آفت مکرر دهان در بزرگسالان قطعی و صد در صدی نیست. با این حال، وجود آفت مکرر می‌تواند نشان دهنده بیماری باشد. اگر احساس خستگی، درد شکم، تب، ناراحتی چشم، یا بثورات یا زخم در سایر قسمت‌های بدن خود دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
مهم‌ترین علت آفت مکرر دهان در بزرگسالان؛ آفت زیاد دهان نشانه چیست؟
در صورت داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به آفت، خطر ابتلا به زخم‌های شانکر افزایش می‌یابد. آفت‌ها علل مختلفی دارند. هیچ دلیل دقیق شناخته شده‌ای برای آفت‌ها وجود ندارد؛ اما کارشناسان معتقدند هر یک از عوامل زیر خطر ابتلا به آفت را افزایش می‌دهد. مهم‌ترین علل ایجاد آفت شامل موارد زیر است:
- آسیب یا ضربه به غشای مخاطی پوشاننده داخل دهان
- سیستم ایمنی بدن ضعیف
- ژنتیک
- کمبود ویتامین و مواد معدنی، به ویژه ویتامین B12
- غذاهای تند یا اسیدی مانند لیمو، پرتقال، آناناس، سیب، انجیر، گوجه فرنگی و توت فرنگی
- داروهای خاص و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن
- استرس
- عفونت ویروسی
- ایدز
- بیماری‌های روده مانند سلیاک یا کرون
- ضعف کبد و مشکلات صفراوی
- نوسانات هورمونی
- آلرژی غذایی
- سرطان دهان
- چرخه قاعدگی
کمبود برخی ویتامین‌ها، مانند B3 (نیاسین) و B9 (اسید فولیک) می‌تواند شما را مستعد ابتلا به آفت‌ها کند. کمبود روی، آهن یا کلسیم نیز باعث تحریک یا بدتر شدن آفت می‌شود. در برخی موارد، علت بروز مکرر زخم شانکر قابل تشخیص نیست.
درمان سه سوته آفت دهان؛ 10 روش درمان سریع آفت دهان
در بیشتر موارد، آفت نیازی به درمان ندارد و به طور طبیعی بهبود می‌یابد. با این حال، دانستن برخی از درمان‌های خانگی و دارویی مانند درمان آفت دهان با دفن هیدرامین، می‌تواند روند بهبودی را تسریع و التهاب را کاهش دهد. در ادامه چندین روش درمان سه سوته آفت دهان را برای شما عزیزان توضیح می‌دهیم.
1) آب نمک؛ دردسترس‌ترین روش درمان آفت
آب نمک برای درمان آفت دهان بسیار مؤثر است. آب شور به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی، درد و ناراحتی ناشی از زخم دهان را تسکین می‌دهد. در یک لیوان آب ولرم، یک قاشق غذاخوری نمک بریزید. بعد از اینکه نمک کامل داخل آب حل شد روزانه مقداری از آب نمک را غرغره کنید.
2) یخ؛ بی حس کردن آفت‌های دردناک
یخ باعث بی‌حسی و کاهش سوزش آفت می‌شود. یک تکه یخ را روی آفت دهان خود قرار دهید. اجازه دهید تکه‌های یخ در دهان شما آب شود تا به آرامی درد تسکین پیدا کند. این روش برای اکثر افراد مؤثر است و باعث کاهش میزان درد می‌شود. از کمپرس یخ هم می‌توانید استفاده کنید.
3) جوش شیرین؛ کاهش‌دهنده درد آفت دهان
جوش شیرین برای درمان زخم‌های دهان بسیار مؤثر هستند، زیرا می‌تواند درد را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. جوش شیرین با نام بی‌کربنات سدیم نیز شناخته می‌شود. برای استفاده از جوش شیرین، ابتدا جوش شیرین را با مقداری آب مخلوط کنید تا خمیر به دست آید. مقداری از خمیر را روی زخم دهان خود بمالید. پس از خشک شدن خمیر، دهان خود را با آب بشویید.
4) ماست؛ بهبود سلامت دهان
ماست پروبیوتیک حاوی باکتری‌های مفیدی است که به سلامتی دهان شما کمک می‌کند. همچنین در درمان زخم‌های شانکر نیز مؤثر است. ماست پروبیوتیک با تسکین درد، سلامت دهان و روده شما را بهبود می‌بخشد. مقداری از ماست پروبیوتیک را روی آفت دهان خود قرار دهید تا میزان درد شما کاهش یابد.
5) عسل؛ دارای خواص ضدمیکروبی
عسل فواید زیادی برای سلامتی دارد. از عسل برای درمان زخم‌های دهان به دلیل خواص ضدمیکروبی آن می‌توانید استفاده کنید. استفاده از عسل روی زخم دهان منجر به بهبودی سریع می‌شود. همچنین از بروز عفونت و ظهور دوباره آفت جلوگیری می‌کند. مقداری از عسل را روی آفت دهان خود بریزید تا تسکین پیدا کند.
6) سرکه سیب؛ قدیمی‌ترین روش درمان آفت
از دیرباز از سرکه سیب برای درمان مشکلات مختلف سلامتی استفاده می‌شود. سرکه سیب دارای ویژگی‌های ضدباکتریایی است که می‌تواند میکروارگانیسم‌های ایجادکننده زخم را از بین ببرد. دهان خود را با یک قاشق چایخوری سرکه سیب و نصف فنجان آب ولرم بشویید تا روند بهبودی تسریع شود.
7) روغن نارگیل؛ دارای خواص ضددرد و ضدالتهابی
از روغن نارگیل عمدتاً در پخت‌وپز و برای سلامتی موها استفاده می‌شود. با این حال، می‌توان از روغن نارگیل برای درمان زخم‌های دهان نیز استفاده کرد. چند قطره روغن نارگیل را روی آفت بریزد و بگذارید برای چند دقیقه بماند. روغن نارگیل نیز مانند عسل دارای برخی خواص ضدمیکروبی است که به طور طبیعی زخم را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، روغن نارگیل خواص ضدالتهابی و ضددرد نیز دارد.
8) پودر زردچوبه؛ کاهش‌دهنده درد و التهاب
پودر زردچوبه دارای خواص ضدمیکروبی است و به کاهش درد و التهاب ناشی از زخم کمک می‌کند. جهت کاهش التهاب آفت دهان، پودر زردچوبه را با آب مخلوط کنید تا خمیر به دست آید. روزی دو بار مقداری از این خمیر را روی آفت قرار دهید تا آفت دهان شما بهبود پیدا کند.
9) روغن میخک؛ مؤثرترین روش درمان خانگی زخم دهان
روغن میخک فواید متعددی برای سلامتی دارد و یکی از مؤثرترین درمان‌های خانگی زخم دهان محسوب می‌شود. میخک به دلیل دارا بودن اوژنول و خواص ضدمیکروبی در کاهش درد و التهاب زخم‌های دهان بسیار مؤثر است. حتماً روغن میخک را با روغن حامل مانند روغن نارگیل مخلوط کنید بعد استفاده نمایید.
10) مصرف مکمل ویتامین B؛ از بین بردن علت آفت دهان
اگر رژیم غذایی شما از نظر ویتامین B-12 کمبود داشته باشد، آفت بیشتر ظاهر می‌شود. بر اساس یک مطالعه در سال 2017، افرادی که روزانه 1000 میلی‌گرم ویتامین B-12 مصرف می‌کردند، کمترین آفت را تجربه کردند. از آنجایی که مکمل‌های ویتامین B کمپلکس عوارض جانبی نامطلوب کمی دارد، می‌توانید از ب کمپلکس استفاده نمایید.
برای آفت دهان چه بخوریم و از چه غذاهایی باید اجتناب کرد؟
زمانی که آفت دهان دارید بهتر است غذاهای نرم و ملایمی را انتخاب کنید که نواحی حساس زخم را تشدید نمی‌کنند. همچنین، حفظ بهداشت دهان و دندان و استفاده از محصولات ملایم مراقبت از دهان نیز به کاهش تحریک و بهبودی کمک می‌کند.
برای درمان سریع‌تر آفت دهان باید از خورن برخی مواد غذایی نیز اجتناب کنید. لیستی از مواد غذایی که باید دوری کنید در زیر ذکر شده است:
- غذاهای تند: غذاهای تند می‌توانند بافت‌های حساس دهان از جمله خود زخم را تحریک کنند.
- غذاهای ترد یا سفت: غذاهایی مانند چیپس، چوب شور و آب‌نبات‌های سفت می‌توانند ناحیه زخم را خراش دهند یا بیشتر تحریک کنند.
- مرکبات و آب میوه‌ها: مرکباتی مانند پرتقال، لیمو و گریپ فروت و همچنین آب آنها اسیدی هستند. اسیدیته می‌تواند زخم‌های دهان را تحریک و باعث درد و ناراحتی اضافی شود.
- قهوه و چای کافئین دار: قهوه و چای کافئین دار به دلیل اسیدیته و محتوای کافئین می‌توانند برای زخم‌های دهان تحریک کننده باشند.
- نوشابه‌های گازدار: نوشیدنی‌های گازدار می‌توانند تأثیری مشابه آب مرکبات اسیدی داشته باشند.
- الکل: الکل به دلیل ماهیت اسیدی می‌تواند زخم‌های دهان را تحریک کند. همچنین بافت‌های دهان را خشک و زخم را دردناک‌تر می‌کند.
اگر برای مدت زمان طولانی دچار آفت دهان هستید یا آفت دهان شما را زیاد اذیت می‌کند؛ برای درمان به پزشک مراجعه نمایید.
درمان آفت دهان توسط متخصصین کلینیک دندانپزشکی تاج
همان‌گونه که در این مطلب اشاره کردیم آفت دهان به دلایل زیادی ایجاد می‌شود. هنوز علت آفت مکرر دهان در بزرگسالان به طور قطعی مشخص نشده است. با استفاده از روش‌های درمان خانگی می‌توانید میزان درد و حساسیت آفت را کاهش دهید. توجه داشته باشید که این روش‌ها درمان‌ها موقتی هستند. اگر به طور مکرر دچار آفت دهان می‌شوید باید برای تشخیص علت آن به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
شما عزیزان برای تشخیص و درمان آفت دهان می‌توانید به کلینیک دندانپزشکی تاج مراجعه نمایید. متخصصان کلینیک دندانپزشکی تاج به صورت شبانه روزی در خدمت شما عزیزان هستند. این کلینیک مجهزترین کلینیک در زمینه ایمپلنت، کامپوزیت، لمینت، اصلاح لبخند و دندانپزشکی کودکان در تهران است. نگران هزینه‌های درمانی خود نباشید. هزینه‌های خود را می‌توانید به صورت اقساطی پرداخت نمایید. جهت مشاوره و رزرو وقت با شماره 91305400-021 تماس بگیرید. راه‌های ارتباطی دیگر با کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی تاج عبارت است از:
آدرس کلینیک: جنت آباد مرکزی، تقاطع نیایش (چهار راه ایرانپارس)، طبقه فوقانی بانک سپه، پلاک ۲
اینستاگرام: https://instagram.com/dentaj_clinic
سؤالات متداول
چگونه تشخیص دهم که آفت دهان به یک بیماری آلرژی یا سیستمیک مربوط است؟
پزشک پس از ارزیابی دقیق سابقه پزشکی خانوادگی شما علت آفت دهان را تشخیص می‌دهد. گاهی اوقات ممکن است برای بررسی اینکه آیا کمبود تغذیه‌ای دارید یا خیر، آزمایش خون ساده‌ای لازم باشد. همچنین ممکن است پزشک آزمایش آلرژی را پیشنهاد کند.
استفاده از خمیر دندان مخصوص آفت مؤثر است؟
خمیر دندان مخصوص آفت فاقد مواد شوینده‌ای به نام SLS (سدیم لوریل سولفات) هستند. در برخی از بیماران، استفاده از خمیر دندان بدون SLS، دفعات شیوع آفت دهان را کاهش می‌دهد.
چه زمانی باید در مورد آفت دهان با دندانپزشکم صحبت کنم؟
اگر در هر ماه بیش از سه بار شیوع زخم شانکر را تجربه می‌کنید. همچنین علائم ذکر شده در این مطلب را دارید. برای تشخیص و درمان حتماً به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
آیا شیوع آفت دهانی در زنان بیشتر است؟
آفت دهان در نوجوانان و جوانان بیشتر از بزرگسالان و میان‌سالان شیوع دارد. همچنین در زنان بیشتر از مردان شایع است و با افزایش سن، شیوع کمتری دارد.
آیا آفت دهان خطرناک است؟
بیشتر زخم‌های دهان خطرناک نیستند. آفت دهان باعث می‌شود که غذاخوردن، صحبت کردن، نواختن موسیقی و … برای شما سخت و دردناک باشد. آفت دهان ظرف دو هفته بهبود پیدا می‌کند.
تفاوت آفت با تبخال چیست؟
تبخال شبیه به آفت است. با این حال، بر خلاف آفت‌های شانکر، تبخال می‌تواند در خارج از دهان ظاهر شود. تبخال توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شود. این ویروس در بدن شما وجود دارد اما در شرایط استرس، خستگی و حتی آفتاب سوختگی منجر به تبخال می‌گردد. تبخال همچنین ممکن است روی لب‌ها، بینی و چشمان شما ایجاد شود.
